Czy identyczna premia dla wszystkich pracowników to dobre rozwiązanie? Jak dzielić pozafinansowe motywatory w firmie – według zasług czy po równo? Wbrew pozorom, nie są to ani głupie, ani proste pytania.
Motywowanie pracowników to jeden z najtrudniejszych obowiązków każdego managera. Aby bowiem dobrze motywować, trzeba nie tylko odrzucić wszelkie znane sobie mity na temat motywacji, ale również umieć odrzucić swoje patrzenie na motywację i słuchać swoich pracowników. Nie zawsze bowiem to, co motywuje nas, będzie motywowało innych.
Motywowanie poprzez wartość dodaną – premię lub motywatory pozafinansowe (ale w formie prezentów czy wolnych dni) niesie ze sobą sporo pułapek. Aby motywator nie zdemotywował pracownika, musi być potraktowany jako sprawiedliwy i zasłużony. Czy zatem istnieją zasady mówiące o tym kiedy można dać wszystkim tyle samo, a kiedy nie?
Okazuje się że tak. W jednym z ostatnich numerów Psychological Science, zaprezentowano wyniki badań opartych na postrzeganiu sprawiedliwości nagrody w zależności od jej rodzaju. Z badań wynika, że o ile jesteśmy w stanie zaakceptować takie same nagrody, mimo różnych zasług w przypadku nagród rzeczowych, o tyle nie jesteśmy już w stanie pogodzić się z jawną niesprawiedliwością w przypadku gdy w grę wchodzi żywa gotówka, lub coś, z czego możemy sami wybierać (np. bony).
W pierwszym badaniu, 268 osób poproszono o ocenę następującej sytuacji – szef ma nagrodzić 20 pracowników, którzy pracowali z bardzo różnymi efektami (od wybitnych do miernych). W jednym przypadku, szef rozdaje każdemu pudełko czekoladek (w drugiej serii badań było to 20 dni wolnego) W drugim zaś, szef rozdaje premie w wysokości 20.000$. O ile badani pierwszą sytuację ocenili jako w miarę sprawiedliwą, o tyle już danie każdemu pracownikowi takiej samej premii, spotkało się z krytyką (swoją drogą niezbyt silną – badani mieli skalę 9 punktową, gdzie 1 oznaczało zachowanie ekstremalnie niesprawiedliwe, a 9 sprawiedliwe – danie tej samej premii ocenili na 5, 43, czyli było to według nich bardziej sprawiedliwe niż mniej). Czekoladki uzyskały jednak wyższy wynik (6,66) na skali postrzegania sprawiedliwości.
Następnie powtórzono badanie – tym razem szef miał rozdawać bony na określone grupy towarów (na książki, muzykę, filmy, gadżety elektroniczne). Najpierw badani szacowali, czy sprawiedliwym jest danie każdemu po równo jeśli każdy otrzyma kupon na jedną jedynie grupę produktów. Potem musieli odnieść się do sytuacji, w której bon można było zrealizować dowolnie. I tu również, poczucie większej niesprawiedliwości było przy bonach na wszystko (które dość zgrabnie imitują gotówkę).
Co z tego przydługiego opisu wynika?
- jeśli chcesz dać pracownikom premie finansowe, to musisz je podzielić według zasług
- pracownicy zaakceptują sytuację w której wszyscy dostają po równo tylko wtedy, jeśli premia nie może zostać przeznaczona na własne potrzeby, lecz jest narzucona z góry.
